Mizorama PYD din a nih dan leh chanchin tlem i han tarlang
leh teh ang. Pentecostal |halai Pawl (PYD) hi a din tirhah mumal thlep thlawpa
din leh kalpui nghal a nih mai loh avangin hun hmasa lama PYD rawngbawlna
chanchin chhui tur a tam lo hle a ni. Mahse PYD hi atirah ram pum huapa mumal
taka kalpui a ni lo nachungin Bial leh Tualchhungahte chuan mumal takin kan
kalpui hma viau hlawm niin a lang. Tin, PYD din \an hun pawh chiang taka ziakna
hmuh a har tawh hle mai a, ziak mi tam takte ziak dan pawh a inang lo nual reng
a ni. Tuna PYD din \an ni March Ni 4, 1961 pawh hi ziak ngeia General
Conference Minute a\anga kan chhui theih hla ber a nih tawh avangin Kohhran
rorelna khawl chuan PYD din ni atan a pawm ta a ni.
Mizorama
UPC Kohhran lo din dan:
PYD
in a kum sawmngana hial a lo thlen takah chuan harsatna tam tak kara Kohhran lo
din dan tlangpui pawh i han tarlang teh ang.
Kan hriat angin harhnain Mizoram hi a lo nuai fo tawh \hin a, kum 1930
bawr vela \awnghriatlohva \awngna leh taksa chetna chi hrang hranga Pathian
Thlarau Thianghlim hnathawh nasa taka lo lang chu Mizorama Kohhran lo ding
hmasate chuan sorkarah thlenin Bawrhsap nen \angrualin tihrem an tum a, Pathian
faka lam leh \awnghriatlohva \awng chu khapin hetiang tite chu pawisa (Salam `.
5/-) chawi turin an ti a ni.
Amaherawhchu
Pathian Thlarau hnathawh kha khap rem mai mai chi a nih loh avangin humhalh
duhtu pawh an pung chho ve zel a. Presbyterian Kohhran Upa Zakamlova’n huaisen
takin sorkar leh Kohhrante hmalakna chu dovin Ni 24.9.1937 khan ama chenna in
(Aizawl)-ah Thlarau Thianghlim duhtute a kokhawm a, hlim takin hun an hmang a
ni. Hemi an hriat veleh hian Welsh Missionary-ten Bawrhsap hnenah khap turin an
thlen nghal a, Bawrhsap chuan nasa taka vauvin pawisa chawi leh in \hiah saka
hnawhchhuahah an vau ta a, an ti chhunzawm ngam ta lo a ni. Thlarau Thianghlim
hnathawh humhalhna avang hian 1937-38 chhung hian Bawrhsap hmaah Upa Zakamlova
hi vawi 10 lai a ding hman a ni.
Upa
Zakamlova leh mihlim \henkhatte chu beidawng mai lovin mihlim Kohhran din dan
tur an ngaihtuah fo a, September, 1937-ah Calcutta-ah Rev. JH Boyce-a, Assembly
of God-te nen thawkho turin thu an ti tlu a, an lawm hle mai a. Mizoramah lo
hawin chanchinbuah, “Ni 7.9.1937-ah America Kohhran Assembly of God leh Mizoram
Mihlim Pawlte chu thawkho turin an inbe tlu e,” tiin thu an chhuah a. Hei hi Aizawl
Bawrhsapin a lo hriat veleh Lushai Hills (Mizoram)-ah Missionary dang luh
khapna dan a siam nghal a, Upa Zakamlovate hmalakna pawh chu a tawp zui ve ta
nghal a.
Hetianga
an hmalakna te a tlawlh zel takah chuan Khawvel Indopui 2-na a lo ni a, Pu Zakamlova
chu sipaiah a tang ve ta a, Pathian hnenah inhlanin “Lalpa indonaah hian hnehna
changa Mizorama min hruai thlen leh chuan van indona ka bei leh ang,” tiin.
Sipaiah hian Warrant Officer, IMD hna a thawk a ni. A sipai \an lai hian
Culcutta-ah Assembly of God Field Superintendent nen indo zawha thawkho turin
an inbefel diam a ni. Indo a lo zo va Mizoramah rawn haw chhovin Assembly of
God-te nen chuan thawhhona kawng an zawng leh ta a; mahse National Christian
Council of India-ah AG-te chu an lo tel avangin Welsh Missionary-te chuan kan
field-ah in rawn lut thei lo vang tia an lo dan avangin an tiho leh thei ta lo
va ni. Mihlim Kohhran dinpui tur Missionary an zawn beidawn hnuah Pathian
Thlarau chauh hmachhuanin Ni 11.8.1948 khan Aizawlah Mihlim Kohhran an din ve
ta tawp mai a, a hnu lawkah sap ram Kohhran Apostolic Church chu lehkhaa zu
dawr pawpin an thawkho ta a, Apostolic Kohhran an lo ni ta a, an Missionary
Roxie AR Telie Dover-i chu India hmar Bhagalpur a\angin Mizoramah an rawn tir
a. Hetia anmahni thlavang hauhtu tur sap Missionary hmel an han hmu chu an lawm
hle a, Bawrhsap hnena Mihlim Kohhran din phalna dilsak turin an lo ngen a,
harsatna leh dodalna tam tak paltlangin Pi Dover-i chuan phalna a dil chhuahsak
ta a ni.
Tichuan
Kohhran pawh chu mumal taka an din chhoh hnuah Pi Dover-i chuan America UPC
Kohhrante zawm zawk turin Mihlim Kohhrante chu thu a rawn a, hma a laksak zui
ta nghal a. India rama UPC Missionary hna thawk tur EL Scism, USA amite chu zu
be pawpin anni chhungkua hian 26.3.1949-ah Madras an rawn thleng a, Pi
Doveri-te nen hian Mizoramah 18.2.1950 (Inrinni)-ah Mizoram an rawn thleng a, a
tuk Pathianni 19.2.1950-ah Rev.EL Scism-a chuan UPC kohhranah a lawmlut ta a
ni.
Kohhran dangten |halai Pawl an din :
February Ni 19, 1950 kuma UPC Kohhran (Thlarau
Thianghlim hnathawh pawmtu) lo ding ta chu a \hang duang hle mai a, Sap
Missionary-te leh an kohhran dinte mai bakah sorkar nen lama dodalna karah
Mizoram khaw tinah Kohhran chu rêm ahnekin an pung chak ta em em mai a ni.
Kohhran lo ding hmasate chuan an engto ta em em a, hlim lamna leh \awnghriatloh
te, taksa chetnate chu ramhuai hnathawhah puhin hmuhsitna leh sawichhiatna tinrêngin
an bei ta a. Mizoram Baptist Kohhranin |halai
Kristian Pawl 1951-ah an din a, Presbyterian Kohhranin Kristian |halai Pawl 1955-ah an din thung a. K|P hi a din ni tak an
hriat theih loh avangin tuna an Day hman mek hi Kohhranin a puansak a ni nghe
nghe. |halai Pawl an dinte hi western culture mil tur zawngin tonic solfa an
zirtir a, solfa zai leh solfa thiamte chu ngaihsan an inzirtir a, Biak Inah
khuang khat chauh la lutin solfa hla key sang tak hmangin khuang muangin hla an
sa a. Chung solfa zai leh tonic solfa thiam nihte chu changkanna leh
hnampuiziaah an ngai a ni. Mizo ze mila khuangpui leh khuang te nena Pathian Thlarau
hnathawh ang zela Lalpa fak aichuan hlim lamna leh \awnghriatloh dona hmanrua
atan Solfa zai chu thlangin hmanruaah an hmang ta a ni. Solfa zai, zaipawl leh
solo eng pawh mai hi thianghlim taka Lalpa fakna a nih chuan a ropui tehlul nen
hetiang a nih avang hian solfa zai leh solo lam reng reng hi mihlim tam tak
chuan an malmak phah a, a pawi hle a ni.
|halai Pawl din duhna a awm ve ta:
Kohhran ding hmasaten |halai Pawl changtlung
tak an neih hnua UPC Kohhran lo \hang chho mek pawh chuan din ve mai awm a nih
laiin hetiang taka Kohhran \halaite chu mihlimte dodalna hmanrua atana hman an
nih avangin an din ve mai ngam ta lo a ni awm e. Amaherawhchu chutiang avang
ngawta din loh chu thil theih a ni ta lo va, hmun hrang hrangah \halaite
inhlawmkhawmna leh inpawlhona awmin thawm a lo lian chho ta zel a, chu chuan
loh theih lohvin |halai Pawl din chu a ur thlu ta a ni.
Rev.R.Laldawngliana’n PYD chanchin a
lo chhuinaah pawh ti hian a ziak a – “N.Hlimen khua chuan Kolasib-ah Bial
PYD/Conqueror khawmpui 1958 khan an neih thu Evan R.Tawnluia, Vairengte chuan a
sawi. Zohmun Bial pawhin 1960 hma lam khan khawmpui an nei ve bawk a ni awm e.
Hetiang anga |halaite intawhkhawmna hi hmun hrang hrangah sawi tur a tam hle a,
|halai Pawl hi bial hrang hrangah a ding hma hlawm hle a; mahse ram pum huapa
hruaitu leh official hi kan nei har mai zawk a ni” Tin, kan mi hmasate kan kawm
kualna a\angin \halaite inpawlhona leh thawhhona hi hmun hrang hrangah an lo
nei hma hlawm hle tih kan hre thei bawk.
|halai Pawl a ding ve ta:
Kan
sawi tak angin Kohhran |halai Pawl din chungchangah hian Kohhran chu a
fimkhurin venthawn a nei thui hle mai a; hetiang a nih avangte pawh hi a ni ang
e |halai Pawl din ni pawh hriat a har tak viau ni. Kohhran Minute bu kan hmuh
theih hlui berah chuan (minute bu hmasa
lam hi tihbo a ni) 1961 March Ni 4 khan Aizawl Headquarter-ah General
Conference Vawi 11-na neih a ni a, chuta Rorel No.4-naah chuan Pentecostal
Conqueror chungchang hi Agenda-ah chhawpchhuah niin; Pentecostal Conqueror
President kutah an dah tak thu kan hmu a ni. Heta Pentecostal Conqueror tih hi
PYD hming hmasa a ni a, 1969-a NEI UPC Unit a din khan PYD tiin thlak a ni ta a
ni. Tin, he Conference hi NEI UPC Unit din hmaa kohhran rorelna sang ber niin, General Conference tih a ni.
Heng
hun lai hian NEI Unit a la ding lo va, Aizawl Tuikhuahtlang Headquarter-a
inkhawmpui hi General Conference tiin
an ko a, thingtlang lama inkhawmpui a nihin a awmna District hming ang zel puin
Hmarthlang, Tuichangral leh Chhimthlang District Conference tih a ni mai \hin.
1965-ah chhim lamah Lunglei District a indan hnuah General Conference tih hi
tihtawp a ni a, N.Mizoram District hming pua neih a ni ta a ni.
He
General Conference Secretary hi Rev.Saihnuna a ni a, a hming a sign hnan a ni.
Tin, heta President a tih hi Pu KL Hnuna ni ngeiin a lang, ama ziak ngei PYD
inkaihhruaina buah President hmasa ber a nih thu a ziak a; Tin, he Conference
Palai hming ziakah hian a hming a chuang tel ngei bawk a ni. Helai thu hi UPC Kohhranin
|halai Pawl (Pentecostal Conqueror) a din ve ta tih kan hriat theihna hmasa ber
leh document tun thlenga hmuh theih hlui ber a ni. Tin, |halai Pawl a ding tawh
ngei tih Kohhran Minute bua a lanna hmasa ber a nih bawk avangin PYD din ni
atan March Ni 4, 1961 hi kan lo pawm ta a ni.
Kan
hriat atana thil pawimawh tak chu Mizorama Mihlim Pawlte hi khawi Missionary
mahin min rawn zawn chhuah leh din kan ni ve lo; loh theih lohna avangin Pathian
Thlarau Thianghlim duhtuten an din a ni. Atir takah phei chuan International
UPC nen pawh hian kan inzawmna a thuk lo hle; Ni 19.2.1950-a Rev.EL Scism-an
Mihlim Pawlte UPC-a a lawmluh ruala `.85/- a pek leh rawngbawl theihna
Licence a pek bak chu inzawmna leh thawhhona hranpa a awm em em lo, thuneihna
(autonomy) sang tak neiin Upate leh Pastor-ten lungrual takin ro an relho mai \hin
a ni.
Aw
le, kan sawi tak ang khan |halai Pawl hi fimkhur tak chunga zawi zawia din a
nih avang te, inbiakpawhna leh inkalpawhnate a la \hat tawk loh avangin ram pum
huap chuan inrelbawlna fel takin kalpui mai theih a ni lo va. Chutih laiin ram
pumah Tualchhung PYD a ding thar zel a, mumal takin Bial PYD khawmpui pawh an
nei thei zel a ni. 1967 vel a\ang khan ram pum huap pawhin a han mumal viau
dawn a, Mizoram buaiin a nang chho leh ta thuai a, a la mumal hlei thei ta
chuang lo a ni.
Tichuan
1995 atanga Mizoram UPC dinthar leh a nih hnu khan PYD din ni dik tak chhui
chhuah duhna a lo awm ta zel a. PYD Day atana kan lo hman \hin March Ni 21 chu
NEI UPC Unit hnuaia 1969 maia a dinna ni a nih avangin hman chhunzawm zel pawh
a remchang ta lo va. Tichuan tuna kan Day hman lai hi \hahnemngaitute zarah
chhuichhuah a lo ni ta a ni. PYD rorelnain a thlen angin 1997 khan Kolasib-a
Mizoram UPC Executive Committee Vawi 11-na Rorel No.5-na chuan March Ni 4 chu
kan Day atan min pawmsak ta a ni. Hetianga Kohhranin min pawmsak ta hi 1998
February thlaa Lungleia PYD General Conference Rorel No.2-na chuan lawmawm a
tih thu resolution pass-in 1998 atanga PYD Day pawh kum tin March Ni 4-a hmang
\hin turin thuchhuah a siam nghal a, vawiin thlengin ram pumah kum tin he ni hi
kan lawm ta a ni.
A hming:
PYD
hi atirah chuan khawvel hmun danga UPC \halai pawl hming ang tho ‘Pentecostal
Conqueror’ tih hming pua din a ni (Young People Department ti pawhin an ko awm
e). Tichuan Pentecostal Conqeror tih hming hi kum 8 zet a pu hman tihah 1969-ah
NEI UPC Unit a lo ding chho a, Conqueror (hnehtu) tih hming put chu Mizoram
rambuai angah put a lo remchang ta lo va; a hming thar tur rawtna chi hrang
hrang zingah ‘Pentecostal Youth
Department’ tih hming hi thlan a lo ni ta a ni.
Hruaitu hmasa:
Mizorama UPC a lo din khan PYD pawh 1961-ah
din a ni a, Mizoram a\angin District hrang hrang indang chhovin NE state hrang
hrangah pawh Kohhran a ding chho zel a, heng District tinah hian PYD pawh a
ding ve zel a ni. Chuvangin hruaitute hming pawh atir tea PYD hruaitu NEI UPC
Unit din hmaa mite kha kan tarlang mai ang a; chatlak lova vawiin thlenga
tarlan a \hat viau rualin tih hleih theih a ni lo tih pawh kan hrethiam nghal
mai awm e. Pu KL Hnuna khan a lehkhabu ziah PYD Inkaihhruaina bu (1969
Shillonga)-ah khan hruaitute hi 1962 a\angin a tarlang a; mahse a hma kum maiah
pawh Pentecostal Conqueror a ding tawh ngei tih Kohhran khawmpui lian ber
General Conference Minute-ah a chuan avangin 1961 tia dah a ni. Tin, PYD
dintirh a\anga hun rei tak thleng chu hruaitute hi Office Bearer pahnih chauh
ruat \hin an ni a, Secretary-in Treasurer hna nen a kawp mai thin a ni.
President:
KL
Hnuna 1961–1966
Evan Chhuanvawra 1967
Saisanga 1968 – 1969
Secretary/Treasurer:
Vanzama 1961 – 1963 Thanliana 1964 - 1966 Evan Ngurlawma 1967
– 1969
North East India PYD din a ni:
Tichuan
Mizorama UPC Kohhranin mahnia ro inrela Upate leh Pastor ten autonomy sang tak
neia ro an relhona pawh chu 1965 atangin UPC Manual Bye Law hmangin tihtawp a
lo ni ta a, rorelna khawlah Upaten hmun an chang ve thei ta lo a ni. Tichuan,
Mizoram atangin North East India state hrang hrangah District (Kohhran) pawh lo
piang chho zelin Kohhran |halai Pawl pawh din a ni ve ta zel a, 1967-ah S.Mizo
District-ah District PYD din a ni a, 1968-ah E.Manipur District-ah te,
W.Manipur District leh Cachar District-ah a ding ta zel a ni. Rev.Lalbiakkunga
lehkhabu ziah Kei leh UPC-ah chuan
1962-ah N.Mizoramah; 1965-ah Lungleiah; 1973-ah Central District-ah; 1975-ah
Chhimtuipuiah PYD ding angin ziak a ni. Churachanpur, Manipurah phei chuan
1960-a ding angin ziak a ni nghe nghe.
Ni
20.3.1969-ah UPC North East India Unit a lo ding hrang ta a, PYD pawh Ni 21.3.1969-ah NEI UPC Executive
Board hmasa ber chuan a din ta a ni. Kan hriat reng tur chu hetia General huapa
PYD din a nih hma hian District hrang hrangah PYD hi mumal takin an lo ding tawh
hlawm a ni. NEI UPC hnuaia |halai Pawl President hmasa ber chu Pu KL Hnuna bawk
hi niin, Secretary hmasa ber chu Rev.K.Satinvela a ni, anni hian 1969-1973
thleng an hruai nghe nghe a ni.
Hetiang
hian North East India huapin PYD hi ding mahse sawi ang khan Mizoram buai
avangin mumal tak chuan a la kal thei ta lo fo va. Kum eng emaw zat hnuah 1978
khan Shillonga General Conference rualin General Board neih a ni a, a hranga
Department General Conference phei chu 1981-ah neih chauh a ni. 1981 hian
Churachandpur, Manipurah; 1982-ah Bethlehem, Aizawlah; 1983-ah Lunglei, Rahsi
Vengah; 1984-ah Saihaah; 1986-ah Rungchang, E.Manipurah neih leh a ni. 1986 hnu
hi chuan a hranga khawmpui neih hi tihtawp leh a ni a, Kohhran General
Conference rualin neih a ni leh ta a ni. NEI huapa conference hi a hrangin neih
ni lo mahse District tinte erawh chuan phuisui tak leh inrelbawlna fel tak
hnuaiah Conference kum tinin an nei hlawm thin a ni. District tina PYD-te lo
than chhoh dan leh an chanchin te, an rawngbawlna leh hnathawh ropui tak takte
han tarlan a chakawm viau nain kan chhui vek seng ta lo a ni.
Mizoram UPC a lo piang leh ta:
Kan hriat angin Mizoramah Thlarau
Thianghlim hnathawh humhalh duhtuten harsatna tam tak karah Thlarau Kohhran
1950-ah an lo din a; amaherawhchu kohhranin chak taka hma a sawn mek laiin
kohhran chhungah eng eng emaw harsatnain bu zawi zawiin a khuar a. He harsatna
hi Leadership chungchanga buaina leh Administration fel tawk lo leh Thlarau
hnathawh humhalh tawk loh avang tite pawhin kan sawi thei awm e. Theihtawpa he
harsatna hi chinfel tuma kawng tinrenga hmalak a nih hnuah chinfel rual a ni ta
lo va; hmuhsit, sawichhiat leh harsatna tinreng kara Ni 19.2.1950-a Thlarau
Kohhran a lo ding ang chiah khan mak tak maiin Lalpan a mite chu a dinthar leh
ta a; April Ni 1, 1995-ah office te hawngin Mizoram
UPC a lo ding thar leh ta a ni. Atira UPC kohhran lo ding hmasa ang bawkin
Upate leh Pastorten lungrual taka ro rel tlangin nasa takin Pathian thlarau
hnathawh pawh humhalha tundin chhoh a lo ni leh ta a ni.
PYD pawh dinthar leh nghal a ni a:
He
Mizoram UPC dinthar leh a nih hian Department hrang hrangte pawh din nghal
thuai a ni a, Ni 11.3.1995-a District Board chuan (District anga function phawt
a ni a) PYD hruaitu atan President-ah Upa Sawihlira, Bethlehem leh
Secretary/Treasurer atan Unaupa R.Lawmthanga, Bethlehem-te chu a ruat a;
kohhrante nasa taka lo thang chho nghalin kalphung pawh herrem nghal thuai a ni
a, District tih pawh chu Ni 10.8.1995-ah General tia thlak a ni ta a; anni hi
Mizoram UPC dinthar leh hnua kan hruaitu hmasa ber, sul chhah tak min lo sut
saktute an ni; 1997 thleng khan min kaihruai a ni. Hruaitute term hi kum 2 atan
zel niin, mi pakhatin nihna ngai term zawna chelh theih a ni ta lo bawk; tin,
1998 atangin General PYD hruaitute hi
Office Bearer 5 (General President, Vice President, General Secretary,
Assistant Secretary leh General Treasurer)-te neih a ni ta bawk a ni
He
pawl chanchin sawi tur hian sawi thiam a har hle mai; 1961 atanga vawiin ni
thlenga kum tina kan hmasawn dan leh than dante pawh tarlan theih a that teh
lul nen chhui hleih theih a ni ta lo a ni. (Chanchin kimchang zawkin Jubilee
Souvenir-ah hmuh theih a ni e)
0 comments:
Thank you for visiting
Note: Only a member of this blog may post a comment.