Mizorama PYD din a nih dan leh chanchin tlem i han tarlang leh teh ang. Pentecostal |halai Pawl (PYD) hi a din tirhah mumal thlep thlawpa din leh kalpui nghal a nih mai loh avangin hun hmasa lama PYD rawngbawlna chanchin chhui tur a tam lo hle a ni. Mahse PYD hi atirah ram pum huapa mumal taka kalpui a ni lo nachungin Bial leh Tualchhungahte chuan mumal takin kan kalpui hma viau hlawm ni chuan a lang. Tin, PYD din tan hun pawh chiang taka ziakna hmuh a har tawh hle mai a, ziak mi tam takte ziak dan pawh a inang lo nual reng a ni. Tuna PYD din \an ni March Ni 4, 1961 pawh hi ziak ngeia General Conference Minute atanga kan chhui theih hla ber a nih tawh avangin Kohhran rorelna khawl chuan PYD din ni atan a pawm ta a ni.
Mizorama UPC Kohhran lo din dan:
PYD in a kum sawmngana hial a lo thlen takah chuan harsatna tam tak kara Kohhran lo din dan tlangpui pawh i han tarlang teh ang. Kan hriat angin harhnain Mizoram hi a lo nuai fo tawh \hin a, 1930 bawr vela tawnghriatlohva tawngna leh taksa chetna chi hrang hranga Pathian Thlarau Thianghlim hnathawh nasa taka lo lang chu Mizorama Kohhran lo ding hmasate chuan sorkarah thlenin Bawrhsap nen tangrualin tihrem an tum a, Pathian faka lam leh \awnghriatlohva \awng chu khapin hetiang tite chu pawisa (Salam `. 5/-) chawi turin an ti a ni.
Amaherawhchu, Pathian thlarau hnathawh kha khap rem mai mai chi a nih loh avangin humhalh duhtu pawh an pung chho ve zel a. Presbyterian Kohhran Upa Zakamlov’an huaisen takin sorkar leh kohhrante hmalakna chu dovin Ni 24.9.1937 khan ama in (Aizawl)-ah Thlarau Thianghlim duhtute a kokhawm a, hlim takin hun an hmang a ni. Hemi an hriat veleh hian Welsh Missionary-ten Bawrhsap hnenah khap turin an thlen nghal a, Bawrhsap chuan nasa taka vauvin pawisa chawi leh in thiah saka hnawhchhuahah an vau ta a, an ti chhunzawm ngam ta lo a ni. Thlarau Thianghlim hnathawh humhalhna avang hian 1937-38 chhung hian Bawrhsap hmaah Upa Zakamlova hi vawi 10 lai a ding hman a ni.
Upa Zakamlova leh mihlim \henkhatte chu beidawng mai lovin mihlim kohhran din dan tur an ngaihtuah fo a, September, 1937-ah Calcutta-ah Rev.JH Boyce-a, Assembly of God-te nen thawkho turin thu an ti tlu a, an lawm hle mai a. Mizoramah lo hawin chanchinbuah, “Ni 7.9.1937-ah America Kohhran Assembly of God leh Mizoram Mihlim Pawlte chu thawkho turin an inbe tlu e,” tiin thu an chhuah a. Hei hi Aizawl Bawrhsapin a lo hriat veleh Lushai Hills (Mizoram)-ah Missionary dang luh khapna dan a siam nghal a, Upa Zakamlovate hmalakna pawh chu a tawp zui ve ta nghal a.
Hetianga an hmalakna te a tlawlh zel takah chuan Khawvel Indopui 2-na a lo ni a, Pu Zakamlova chu sipaiah a tang ve ta a, Pathian hnenah inhlanin “Lalpa indonaah hian hnehna changa Mizorama min hruai thlen leh chuan van indona ka bei leh ang,” tiin. Sipaiah hian Warrant Officer, IMD hna a thawk a ni. A sipai tan lai hian Culcutta-ah Assembly of God Field Superintendent nen indo zawha thawkho turin an inbefel diam a ni. Indo a lo zo va Mizoramah rawn haw chhovin Assembly of God-te nen chuan thawhhona kawng an zawng leh ta a; mahse National Christian Council of India-ah AG-te chu an lo tel avangin Welsh Missionary-te chuan kan field-ah in rawn lut tehi lo vang tia an lo dan avangin an tiho leh thei ta lo va ni. Mihlim kohhran dinpui tur Missionary an zawn beidawn hnuah Pathian Thlarau chauh hmachhuanin Ni 11.8.1948 khan Aizawlah Mihlim Kohhran an din ve ta tawp mai a, a hnu lawkah sap ram kohhran Apostolic Church chu lehkhaa zu dawr pawpin an thawkho ta a, Apostolic Kohhran an lo ni ta a, an Missionary Roxie AR Telie Dover-i chu India hmar Bhagalpur atangin Mizoramah an rawn tir a. Hetia anmahni thlavang hauhtu tur sap Missionary hmel an han hmu chu an lawm hle a, Bawrhsap hnena Mihlim Kohhran din phalna dilsak turin an lo ngen a, harsatna leh dodalna tam tak paltlangin Pi Dover-i chuan phalna a dil chhuahsak ta a ni.
Tichuan kohhran pawh chu mumal taka an din chhoh hnuah Pi Dover-i chuan America UPC Kohhrante zawm zawk turin Mihlim Kohhrante chu thu a rawn a, hma a laksak zui ta nghal a. India rama UPC Missionary hna thawk tur EL Scism, USA amite chu zu be pawpin anni chhungkua hian 26.3.1949-ah Madras an rawn thleng a, Pi Doveri-te nen hian Mizoramah 18.2.1950 (Inrinni)-ah Mizoram an rawn thleng a, a tuk Pathianni 19.2.1950-ah Rev.EL Scism-a chuan UPC kohhranah a lawmlut ta a ni.
Kohhran dangten Thalai Pawl an din :
February Ni 19, 1950 kuma UPC kohhran (Thlarau Thianghlim hnathawh pawmtu) lo ding ta chu a \hang duang hle mai a, Sap Missionary-te leh an kohhran dinte mai bakah sorkar nen lama dodalna karah Mizoram khaw tinah kohhran chu rem a hnekin an pung chak ta em em mai a ni. Kohhran lo ding hmasate chuan an engto ta em em a, hlim lamna leh \awnghriatloh te, taksa chetnate chu ramhuai hnathawhah puhin hmuhsitna leh sawichhiatna tinrengin an bei ta a. Mizoram Baptist Kohhranin Thalai Kristian Pawl 1951-ah an din a, Presbyterian Kohhranin Kristian |halai Pawl 1955-ah an din thung a. KTP hi a din ni tak an hriat tehih loh avangin tuna an Day hman mek hi Kohhranin a puansak a ni nghe nghe. |halai Pawl an dinte hi western culture mil tur zawngin tonic solfa an zirtir a, solfa zai leh solfa thiamte chu ngaihsan an inzirtir a, Biak inah khuang khat chauh la lutin solfa hla key sang tak hmangin khuang muangin hla an sa a. Chung solfa zai leh tonic solfa thiam nihte chu changkanna leh hnampuiziaah an ngai a ni. Mizo ze mila khuangpui leh khuang te nena Pathian thlarau hnathawh ang zela Lalpa fak ai chuan hlim lamna leh tawnghriatloh dona hmanrua atan Solfa zai chu thlangin hmanruaah an hmang ta a ni. Solfa zai, zaipawl leh solo eng pawh mai hi thianghlim taka Lalpa fakna a nih chuan a ropui tehlul nen hetiang a nih avang hian solfa zai leh solo lam reng reng hi mihlim tam tak chuan an malmak phah a, a pawi hle a ni.
|halai Pawl din duhna a awm ve ta:
Kohhran ding hmasaten |halai Pawl changtlung tak an neih hnua UPC kohhran lo \hang chho mek pawh chuan din ve mai awm a nih laiin hetiang taka kohhran \halaite chu mihlimte dodalna hmanrua atana hman an nih avangin an din ve mai ngam ta lo a ni awm e. Amaherawhchu, chutiang avang ngawta din loh chu thil tehih a ni ta lo va, hmun hrang hrangah \halaite inhlawmkhawmna leh inpawlhona awmin thawm a lo lian chho ta zel a, chu chuan loh theih lohvin |halai Pawl din chu a ur thlu ta a ni.
Rev.R.Laldawngliana’n PYD chanchin a lo chhuinaah pawh ti hian a ziak a – “N.Hlimen khua chuan Kolasib-ah Bial PYD/Conqueror khawmpui 1958 khan an neih thu Evan R.Tawnluia, Vairengte chuan a sawi. Zohmun Bial pawhin 1960 hma lam khan khawmpui an nei ve bawk a ni awm e. Hetiang anga |halaite intawhkhawmna hi hmun hrang hrangah sawi tur a tam hle a, |halai Pawl hi bial hrang hrangah a ding hma hlawm hle a; mahse ram pum huapa hruaitu leh official hi kan nei har mai zawk a ni” tiin Tin, kan mi hmasate kan kawm kualna a\angin \halaite inpawlhona leh thawhhona hi hmun hrang hrangah an lo nei hma hlawm hle tih kan hre thei bawk.
|halai Pawl a ding ve ta:
Kan sawi tak angin Kohhran |halai Pawl din chungchangah hian Kohhran chu a fimkhurin venthawn a nei thui hle mai a; hetiang a nih avangte pawh hi a ni ang e Thalai Pawl din ni pawh hriat a har tak viau ni. Kohhran Minute bu kan hmuh theih hlui berah chuan (minute bu hmasa lam hi tihbo a ni) 1961 March Ni 4 khan Aizawl Headquarter-ah General Conference Vawi 11-na neih a ni a, chuta Rorel No.4-naah chuan Pentecostal Conqueror chungchang hi Agendaah chhawpchhuah niin; Pentecostal Conqueror President kutah an dah tak thu kan hmu a ni. Heta Pentecostal Conqueror tih hi PYD hming hmasa a ni a, 1969-a NEI UPC Unit a din khan PYD tiin thlak a ni ta a ni. Tin, he Conference hi NEI UPC Unit din hmaa kohhran rorelna sang ber niin, General Conference tih a ni.
Heng hun lai hian NEI Unit a la ding lo va, Aizawl Tuikhuahtlang Headquarter-a inkhawmpui hi General Conference tiin an ko a, thingtlang lama inkhawmpui a nihin a awmna District hming ang zel puin Hmarthlang, Tuichangral leh Chhimthlang District Conference tih a ni mai thin. 1965-ah chhim lamah Lunglei District a indan hnuah General Conference tih hi tihtawp a ni a, N.Mizoram District hming pua neih a ni ta a ni.
He General Conference Secretary hi Rev.Saihnuna a ni a, a hming a sign hnan a ni. Tin, heta President a tih hi Pu KL Hnuna ni ngeiin a lang, ama ziak ngei PYD inkaihhruaina buah President hmasa ber a nih thu a ziak a; tin, he Conference Palai hming ziakah hian a hming a chuang tel ngei bawk a ni. Helai thu hi UPC kohhranin |halai Pawl (Pentecostal Conqueror) a din ve ta tih kan hriat tehihna hmasa ber leh document tun thlenga hmuh tehih hlui ber a ni. Tin, |halai Pawl a ding tawh ngei tih Kohhran Minute bua a lanna hmasa ber a nih bawk avangin PYD din ni atan March Ni 4, 1961 hi kan lo pawm ta a ni.
Kan hriat atana thil pawimawh tak chu Mizorama Mihlim Pawlte hi khawi Missionary mahin min rawn zawn chhuah leh din kan ni ve lo; loh tehih lohna avangin Pathian Thlarau Thianghlim duhtuten an din a ni. Atir takah phei chuan International UPC nen pawh hian kan inzawmna a thuk lo hle; Ni 19.2.1950-a Rev.EL Scism-an Mihlim Pawlte UPC-a a lawmluh ruala `.85/- a pek leh rawngbawl theihna Licence a pek bak chu inzawmna leh thawhhona hranpa a awm em em lo, thuneihna (autonomy) sang tak neiin Upate leh Pastor-ten lungrual takin ro an relho mai \hin a ni.
Aw le, kan sawi tak ang khan |halai Pawl hi fimkhur tak chunga zawi zawia din a nih avang te, inbiakpawhna leh inkalpawhnate a la that tawk loh avangin ram pum huap chuan inrelbawlna fel takin kalpui mai theih a ni lo va. Chutih laiin ram pumah Tualchhung PYD a ding thar zel a, mumal takin Bial PYD khawmpui pawh an nei tehi zel a ni. 1967 vel a\ang khan ram pum huap pawhin a han mumal viau dawn a, Mizoram buaiin a nang chho leh ta thuai a, a la mumal hlei thei ta chuang lo a ni.
Tichuan 1995 atanga Mizoram UPC dinthar leh a nih hnu khan PYD din ni dik tak chhui chhuah duhna a lo awm ta zel a. PYD Day atana kan lo hman \hin March Ni 21 chu NEI UPC Unit hnuaia 1969 maia a dinna ni a nih avangin hman chhunzawm zel pawh a remchang ta lo va. Tichuan tuna kan Day hman lai hi \hahnemngaitute zarah chhuichhuah a lo ni ta a ni. PYD rorelnain a thlen angin 1997 khan Kolasiba Mizoram UPC Executive Committee Vawi 11-na Rorel No.5-na chuan March Ni 4 chu kan Day atan min pwmsak ta a ni. Hetianga Kohhranin min pawmsak ta hi 1998 February thlaa Lungleia PYD General Conference Rorel No.2-na chuan lawmawm a tih thu resolution pass-in 1998 a\anga PYD Day pawh kum tin March Ni 4-a hmang \hin turin thuchhuah a siam nghal a, vawiin thlengin ram pumah kum tin he ni hi kan lawm ta a ni.
A hming:
PYD hi atirah chuan khawvel hmun danga UPC \halai pawl hming ang tho ‘Pentecostal Conqueror’ tih hming pua din a ni (Young People Department ti pawhin an ko awm e). Tichuan Pentecostal Conqeror tih hming hi kum 8 zet a pu hman tihah 1969-ah NEI UPC Unit a lo ding chho a, Conqueror (hnehtu) tih hming put chu Mizoram rambuai angah put a lo remchang ta lo va; a hming thar tur rawtna chi hrang hrang zingah ‘Pentecostal Youth Department’ tih hming hi thlan a lo ni ta a ni.
Hruaitu hmasa:
Mizorama UPC a lo din khan PYD pawh 1961-ah din a ni a, Mizoram a\angin District hrang hrang indang chhovin NE state hrang hrangah pawh kohhran a ding chho zel a, heng District tinah hian PYD pawh a ding ve zel a ni. Chuvangin hruaitute hming pawh atir tea PYD hruaitu NEI UPC Unit din hmaa mite kha kan tarlang mai ang a; chatlak lova vawiin thlenga tarlan a that viau rualin tih hleih theih a ni lo tih pawh kan hrethiam nghal mai awm e. Pu KL Hnuna khan a lehkhabu ziah PYD Inkaihhruaina bu (1969 Shillonga)-ah khan hruaitute hi 1962 atangin a tarlang a; mahse a hma kum maiah pawh Pentecostal Conqueror a ding tawh ngei tih Kohhran khawmpui lian ber General Conference Minute-ah a chuan avangin 1961 tia dah a ni. Tin, PYD dintirh a\anga hun rei tak thleng chu hruaitute hi Office Bearer pahnih chauh ruat \hin an ni a, Secretary-in Treasurer hna nen a kawp mai thin a ni.
President:
KL Hnuna 1961–1966
KL Hnuna 1961–1966
Evan Chhuanvawra 1967
Saisanga 1968 – 1969
Secretary/Treasurer:
Vanzama 1961 – 1963
Thanliana 1964 - 1966
Evan Ngurlawma 1967 – 1969
Vanzama 1961 – 1963
Thanliana 1964 - 1966
Evan Ngurlawma 1967 – 1969
North East India PYD din a ni:
Tichuan Mizorama UPC kohhranin mahnia ro inrela Upate leh Pastorten autonomy sang tak neia ro an relhona pawh chu 1965 atangin UPC Manual Bye Law hmangin tihtawp a lo ni ta a, rorelna khawlah Upaten hmun an chang ve tehi ta lo a ni. Tichuan, Mizoram atangin North East India state hrang hrangah District (Kohhran) pawh lo piang chho zelin Kohhran |halai Pawl pawh din a ni ve ta zel a, 1967-ah S.Mizo District-ah District PYD din a ni a, 1968-ah E.Manipur District-ah te, W.Manipur District leh Cachar District-ah a ding ta zel a ni. Rev.Lalbiakkunga lehkhabu ziah Kei leh UPC-ah chuan 1962-ah N.Mizoramah; 1965-ah Lungleiah; 1973-ah Central District-ah; 1975-ah Chhimtuipuiah PYD ding angin ziak a ni. Churachanpur, Manipurah phei chuan 1960-a ding angin ziak a ni nghe nghe.
Ni 20.3.1969-ah UPC North East India Unit a lo ding hrang ta a, PYD pawh Ni 21.3.1969-ah NEI UPC Executive Board hmasa ber chuan a din ta a ni. Kan hriat reng tur chu hetia General huapa PYD din a nih hma hian District hrang hrangah PYD hi mumal takin an lo ding tawh hlawm a ni. NEI UPC hnuaia Thalai Pawl President hmasa ber chu Pu KL Hnuna bawk hi niin, Secretary hmasa ber chu Rev.K.Satinvela a ni, anni hian 1969-1973 thleng an hruai nghe nghe a ni.
Hetiang hian North East India huapin PYD hi ding mahse sawi ang khan Mizoram buai avangin mumal tak chuan a la kal thei ta lo fo va. Kum eng emaw zat hnuah 1978 khan Shillonga General Conference rualin General Board neih a ni a, a hranga Department General Conference phei chu 1981-ah neih chauh a ni. 1981 hian Churachandpur, Manipurah; 1982-ah Bethlehem, Aizawlah; 1983-ah Lunglei, Rahsi Vengah; 1984-ah Saihaah; 1986-ah Rungchang, E.Manipurah neih leh a ni. 1986 hnu hi chuan a hranga khawmpui neih hi tihtawp leh a ni a, Kohhran General Conference rualin neih a ni leh ta a ni. NEI huapa conference hi a hrangin neih ni lo mahse District tinte erawh chuan phuisui tak leh inrelbawlna fel tak hnuaiah Conference kum tinin an nei hlawm \hin a ni. District tina PYD-te lo than chhoh dan leh an chanchin te, an rawngbawlna leh hnathawh ropui tak takte han tarlan a chakawm viau nain kan chhui vek seng ta lo a ni.
Mizoram UPC a lo piang leh ta:
Kan hriat angin Mizoramah Thlarau Thianghlim hnathawh humhalh duhtuten harsatna tam tak karah Thlarau Kohhran 1950-ah an lo din a; amaherawhchu kohhranin chak taka hma a sawn mek laiin kohhran chhungah eng eng emaw harsatnain bu zawi zawiin a khuar a. He harsatna hi Leadership chungchanga buaina leh Administration fel tawk lo leh Thlarau hnathawh humhalh tawk loh avang tite pawhin kan sawi tehi awm e. Tehihtawpa he harsatna hi chinfel tuma kawng tinrenga hmalak a nih hnuah chinfel rual a ni ta lo va; hmuhsit, sawichhiat leh harsatna tinreng kara Ni 19.2.1950-a Thlarau Kohhran a lo ding ang chiah khan mak tak maiin Lalpa’n a mite chu a dinthar leh ta a; April Ni 1, 1995-ah office te hawngin Mizoram UPC a lo ding thar leh ta a ni. Atira UPC kohhran lo ding hmasa ang bawkin Upate leh Pastorten lungrual taka ro rel tlangin nasa takin Pathian thlarau hnathawh pawh humhalha tundin chhoh a lo ni leh ta a ni.
PYD pawh dinthar leh nghal a ni a:
He Mizoram UPC dinthar leh a nih hian Department hrang hrangte pawh din nghal thuai a ni a, Ni 11.3.1995-a District Board chuan (District anga function phawt a ni a) PYD hruaitu atan President-ah Upa Sawihlira, Bethlehem leh Secretary/Treasurer atan Unaupa R.Lawmthanga, Bethlehem-te chu a ruat a; kohhrante nasa taka lo thang chho nghalin kalphung pawh herrem nghal thuai a ni a, District tih pawh chu Ni 10.8.1995-ah General tia thlak a ni ta a; anni hi Mizoram UPC dinthar leh hnua kan hruaitu hmasa ber, sul chhah tak min lo sut saktute an ni; 1997 thleng khan min kaihruai a ni. Hruaitute term hi kum 2 atan zel niin, mi pakhatin nihna ngai term zawna chelh theih a ni ta lo bawk; tin, 1998 atangin General PYD hruaitute hi Office Bearer 5 (General President, Vice President, General Secretary, Assistant Secretary leh General Treasurer)-te neih a ni ta bawk a ni
He pawl chanchin sawi tur hian sawi thiam a har hle mai; 1961 a\anga vawiin ni thlenga kum tina kan hmasawn dan leh than dante pawh tarlan tehih a that teh lul nen chhui hleih teih a ni ta lo a ni.
0 comments:
Thank you for visiting
Note: Only a member of this blog may post a comment.